اخبار

تحولات فناوری‌ کوانتومی در عصر حاضر و آینده‌ی آن

خلاصه رصد اکوسیستم فناوری کوانتومی در سال ۲۰۲۳

در دنیای کنونی و در دهه‌ی فعلی که به دهه‌ی کوانتوم موسوم است، جنبه‌های جدید از علم و فناوری برای همگان معرفی می‌شوند. به بیان دیگر، دانش کوانتوم، انقلاب دیگری را به راه خواهد انداخت که بسیار متفاوت و تحول‌آفرین‌تر از انقلاب ایجاد شده در اوایل قرن ۲۰م است. در حال حاضر دانش کوانتوم به مرحله‌ای رسیده است که در حال پیش‌روی به سمت ایجاد فناوری است. تا کنون فناوری کوانتومی به سه بخش اصلی ارتباطات کوانتومی، حسگری کوانتومی و رایانش کوانتومی تقسیم شده‌اند که محصولاتی نیز به بازار معرفی شده‌اند.

اقبال فوق‌العاده‌ای به فناوری کوانتومی صورت گرفته است که در آمارهای جهانی، خود را نشان می‌دهند. با روند فعلی تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۴۰ فناوری کوانتومی شاهد اندازه‌ی بازار در حد ۱۰۶ میلیارد دلار باشند. برای تکمیل زنجیره و اکوسیستم چنین بازاری نیاز به ایجاد و رشد ۳۵۰ استارتاپ موفق خواهد بود. در این آمار، شرکت‌هایی وجود دارد که به تنهایی در دو یا چند حوزه‌ی فناوری به شکل همزمان فعالیت می‌کنند. سهم عمده‌ای از این بازار به فناوری رایانش کوانتومی متعلق است که اندازه‌ای بین ۹ تا ۹۳ میلیون دلار را به خود اختصاص میدهد. تا اواخر سال ۲۰۲۲ میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف فناوری رایانش کوانتومی به ۵.۴ میلیارد دلار رسیده است که حاصل ایجاد ۲۲۳ استارتاپ است.

چنین آمارها و تخمین‌هایی در فناوری ارتباطات کوانتومی نیز وجود دارند ولی سهم آنها در بهترین حالت یک نهم مقداری است که در رایانش کوانتومی ملاحظه می‌شود. اندازه‌ی بازار ارتباطات کوانتومی تا سال ۲۰۴۰ حدود ۱ الی ۷ میلیارد دلار پیش‌بینی می‌شود. تا اواخر سال ۲۰۲۲ میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف فناوری ارتباطات کوانتومی به ۱ میلیارد دلار رسیده است و در این اکوسیستم ۷۲ شرکت توسعه یافته‌اند.

آمارها و تخمین‌ها در فناوری حسگری کوانتومی نیز در بهترین حالت یک نهم مقداری را نشان می‌دهد که در رایانش کوانتومی وجود دارد. اندازه‌ی بازار ارتباطات کوانتومی تا سال ۲۰۴۰ حدود ۱ الی ۶ میلیارد دلار پیش‌بینی می‌شود. تا اواخر سال ۲۰۲۲ میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف فناوری حسگری کوانتومی به ۰.۴ میلیارد دلار رسیده است و در این اکوسیستم ۲۳ شرکت توسعه یافته‌اند.

در سرمایه‌گذاری‌های انجام شده، سهم عمده‌ای را سرمایه‌گذاران خصوصی تشکیل می‌دهند به طوری که طبق اعلام‌های رسمی، بخش دولتی ۳۴ میلیارد دلار به این اکوسیستم تزریق کرده است.

در بررسی بازار پیش رو در حوزه‌ی رایانش کوانتومی تا سال ۲۰۳۵، ارزش اقتصادی بالقوه از محاسبات کوانتومی حداقل بین ۶۲۰ الی ۱۲۷۰ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. در این بین چهار صنعت شیمی، علوم زیستی و زندگی، مالی و اقتصاد و حمل و نقل بالاترین سهم را دارند. ارزش اقتصادی به عنوان درآمد مازاد و هزینه ذخیره شده تعریف می‌شود که به کارگیری محاسبات کوانتومی چگونه می‌تواند قفل آن را باز کند. این چهار صنعت بیشترین احتمال را دارند که زودتر از سایر صنایع این ارزش محقق سازند، بنابراین به طور عمیق‌تری مورد بررسی و توجه قرار می‌گیرند.

تا به حال برای توسعه‌ی مهارت‌هایی که دارای توانمندی کوانتومی (توانمند در به کارگیری برای حوزه‌های فناوری کوانتومی) باشند، به ۵۰ برنامه‌ی درسی در سطح مقطع تحصیلات تکمیلی رسیده است. ۱۸۰ دانشگاه دارای گروه‌های تحقیقاتی در حوزه‌ی فناوری کوانتومی هستند. در سال ۲۰۲۲، تعداد کمک‌هزینه‌های پژوهشی (گرنت) در عرصه‌های مرتبط با فناوری کوانتومی به ۱۵۸۹ عدد رسید و ۴۴۱۵۵ مقاله نیز در این سال به چاپ رسیده است.